Dünya Nüfusunun Tarihsel Süreçteki Değişimi

Dünya nüfusu tarihsel süreç içerisinde sürekli olarak artış göstermiş ancak bu artış tarihi dönemler içinde farklılık göstermiştir.

İlk insanlar döneminde dünya nüfusunun 200 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir. Avcılık ve toplayıcılıkla yaşamlarını sürdüren bu topluluklarda nüfus artış hızı çok düşük düzeydeydi.

Dünyada ilk nüfus sayımları Mezopotamya, İran, Roma ve Çin uygarlıkları tarafından yapılmıştır. Bu nüfus sayımlarında asker sayıları ve alınacak vergiler belirlenmiştir. Modern anlamdaki ilk nüfus sayımları ise İskandinav ülkelerinde yapılmıştır.

Tarihi süreç içerisinde dünya nüfusu üç büyük sıçrama dönemi göstermiştir:

Dünya nüfusundaki ilk artış Paleololitik Dönem‘de insanların avlanmak için aletler yapması, sonraki süreçte de ateşi kontrol altına almasıyla gerçekleşmiştir. Daha iyi beslenmeye başlayan insanların ortalama yaşam süresi uzamış ve nüfus artış hızı artmıştır.

Neolitik Devrim olarak adlandırılan ve insanların tarıma başladığı dönemde dünya nüfusunda önemli sayılabilecek bir artış gerçekleşmiştir. Tarımsal üretimle birlikte yerleşik hayata geçen insanlar, doğanın olumsuz koşullarından ve diğer canlılardan korunmuş, daha iyi beslenmişlerdir. Bu durum insanların ortalama yaşam süresinin uzamasına ve doğal nüfus artış hızının artmasına neden olmuştur. Neolitik Dönem’de dünya nüfusunun 3 milyon civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Dünya nüfusundaki en büyük sıçrama dönemi Sanayi Devrimi’nden sonra gerçekleşmiştir. Örneğin 1750’de 700 milyon olan dünya nüfusu 1800’de bir milyara ulaşmıştır.

Dünya nüfusu sürekli artış göstermesine rağmen aşağıdaki grafikte de görüldüğü gibi, 1985 yılı sonra Dünya nüfus artış oranı azalma eğilimine girmiştir.

1900’lü yıllarda dünya nüfusunda patlama olarak adlandırılabilecek düzeyde artışlar gerçekleşmiştir. Bu süreçte dünya nüfusu çok kısa aralıklarla ikiye katlanmıştır. Örneğin 1927’de 2 milyar olan dünya nüfusu 1974’te 4 milyara ulaşmıştır. 2016’da 7,4 milyara ulaşan dünya nüfusu artmaya devam etmektedir. Her yıl ülkemizin nüfusundan biraz fazla nüfus, dünya nüfusuna eklenmektedir. Bilim insanları dünya nüfusunun içinde bulunduğumuz yüzyılda artmaya devam edeceğini belirtmektedir.

Alman Dünya Nüfusu Vakfı’nın (DSW) verilerine göre, 2020 yılında 82,3 milyon artan dünya nüfusu 2021’e 7 milyar 837 milyon kişiyle giriyor.

İstatistikler, dünyadaki insan sayısının her saniye 2,6 kişi arttığını gösteriyor. 2023 yılına kadar dünya nüfusunun 8 milyarı aşması bekleniyor.

Büyüme eğrisi nasıl görünüyor?

Son zamanlarda nüfus artışı yavaşlamış görünüyor. Birleşmiş Milletler verileri, dünya nüfusunun her yıl yüzde 1,09 büyüme kat ettiğini gösteriyor. Korona pandemisi başlamadan önce BM, yıllık nüfus artışının 2025’e kadar yüzde 1’in altına düşeceğini tahmin ediyordu. 1965 ve 1970 yılları arasında görülen yüzde 2,05’lik büyüme, hala en yüksek oran olmaya devam ediyor.

Çocuk sayısı ne kadar artıyor?

Birleşmiş Milletler verileri, uluslararası doğum ortalamasını her kadına 2,4 çocuk olarak gösteriyor.1960’larda bu sayı 5 çocuk idi. Bu oranın 2,1’e düşmesi durumunda dünya nüfusunda büyümenin duracağı öngörülüyor. Güney Afrika’da kadın başına doğum oranı 4,7 çocuk.

Tahminler ne yönde?

BM tahminlerine göre, 2050 yılında dünya nüfusu 9,7 milyar, 2100 yılında ise 11,1 milyar olacak. Dünya nüfusu 1804 yılında 1 milyara, 1927 yılında 2 milyara ve 1959 yılında 3 milyara yükselmişti. Nüfus artışında en önemli faktörler ortalama yaşam süresinin artması ve çocuk ölümlerinin azalması.Tıp dünyasında yaşanan gelişmeler de insanların daha uzun yaşamasına olanak sağlıyor.

Öngörülere göre, dünya nüfusu bu yüzyılın sonuna kadar artarak 11 milyar kişi bulacak ve daha sonra dünya nüfus miktarı azalma eğiliminde olacaktır.