Yeryüzündeki Sular
Yeryüzeyindeki ve yer altındaki suları, Fiziki Coğrafya’nın bir alt dalı olan Hidrografya bilimi inceler.
Yeryüzünün yaklaşık %71’ini su küre denilen Hidrosfer oluşturur. Yani yeryüzündeki suların oranı karaların oranından fazladır.
Yeryüzündeki başlıca su kaynakları; okyanuslar, denizler, göller, buzullar, bataklıklar, akarsular, nehirler, dereler, çaylar ve yer altı suları oluşturur.
Yeryüzündeki sular sürekli döngü hâlindedir. Suların bir kısmı, Güneş’ten gelen enerji sonucu oluşan buharlaşma ve bitkilerin terlemesi yoluyla su buharı olarak atmosfere karışır. Su buharı, atmosferde uğramış olduğu bazı faaliyetler sonucu yoğunlaşma ile daha sonra tekrar yağış olarak tekrar yeryüzüne iner. Karalara inen yağışların bir kısmı, yer altına sızarak yer altı sularını oluştururken bir kısmı da yüzeysel akışa geçerek akarsularla göllere ve denizlere ulaşır. Suyun bu hareketine su döngüsü (hidrolojik döngü) adı verilir. Su döngüsü yoluyla dünyanın mevcut su potansiyeli, mükemmel bir şekilde sürekli yenilenmektedir. Ancak aşırı tüketim
ve kirlenme, kullanılabilir su kaynaklarının günden güne azalmasına neden olmaktadır.
Yeryüzündeki suların yaklaşık %97’si tuzlu su kaynağıdır. Tuzlu su kaynakları; okyanuslar, denizler ve bazı kapalı havzalarda oluşan tuzlu su gölleridir.
Tatlı su kaynaklarının yeryüzündeki oranı ise yaklaşık %3’tür. Bu oran, hızlı nüfus artışı, sanayileşme ve kentleşme, küresel ısınma ve kuraklık, aşırı ve bilinçsiz tüketim nedenleriyle günümüzde %2.5’e kadar düşmüştür.
Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi, içilebilir ve kullanılabilir tatlı su kaynaklarının büyük bir bölümünü buzullar ve yer altı suları oluşturmaktadır.
Yeryüzündeki su kaynaklarının çok az bir kısmı içilebilir ve kullanılabilir durumdadır. Günümüzde dünya nüfusu hızla artmakta buna karşılık içilebilir ve kullanılabilir su kaynakları azalmaktadır. Bu durum, suya olan ihtiyacın her geçen gün daha da artmasına neden olmaktadır. Birçok ülke, şimdiden su sıkıntısıyla karşı karşıya kalmış vaziyettedir.
Dünya yüzeyinin yaklaşık %71’ini oluşturan suların yarım kürelere dağılışı birbirinden farklıdır. Kuzey Yarım Küre’nin %61’i, Güney Yarım Küre’nin de %81’i sularla kaplıdır. Bu durum, başta sıcaklık olmak üzere birçok coğrafi olayın yarım kürelerde farklılık göstermesine neden olmaktadır.
