Türkiye’de Kıyı Tipleri ve Şekilleri

Türkiye’de kıyı tiplerinin oluşumunda ve kıyıların şekillenmesinde aşağıdaki etmenler ön plana çıkmıştır:

• Dağların kıyı çizgisine uzanış doğrultusu: Ege’de dağlar kıyıya dik uzandığı için Enine, Akdeniz ve Karadeniz’de dağlar kıyıya paralel uzandığı için Boyuna kıyı tipi görülür. Boyuna kıyılar yüksek falezli olurken enine kıyılar alçak deltalı bir görünümdedir. Ayrıca enine kıyılarda kıta sahanlığı genişken boyuna kıyılarda dardır.
• Epirojenez: Anadolu kara kütlesinin yükselmesi, kıyı çizgisinin gerilemesine bağlı olarak kıyı taraçaları (deniz sekisi) oluşmuştur. Dalmaçya ve Ria kıyı tipinin oluşmasında ise, deniz sularının transgresyonla ilerlemesi etkili olmuştur.
• Dalga ve akıntılar: Dalga aşındırma faaliyetleri ile falezler ve abrazyon platformları oluşurken sığ denizlerin önünde lagün ve tombolo gibi kıyı şekilleri oluşmuştur. Ayrıca kıyı oku ve kordonları sayesinde, limanlı kıyılar oluşmuştur.
• Depremler: Deniz tabanında meydana gelen depremler kıyı çizgisinin değişmesine ve küçük tsunami dalgalarının oluşmasına sebep olmuştur.
• Akarsular: Akarsuların taşıdığı alüvyonlar, sığ denize döküldükleri ağız kısmında birikerek delta ovalarını oluşturmuştur.