9. Sınıf Coğrafya

Nüfus Politikaları

Nüfus polikaları, ülkelerin, nüfus artış hızını artırma veya azaltma, göçler ve nüfusunun özellikleriyle ilgili çıkardıkları yasalardan oluşturmaktadır.

  • Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri farklı olduğundan uyguladıkları nüfus politikaları da farklı olmaktadır.
  • Gelişmişlik düzeyinin yanı sıra ülkelerin nüfus miktarı da bu politikaları önemli ölçüde etkilemektedir.
  • Çünkü doğal kaynaklar ve üretimin sınırlı olması, çok nüfuslu ülkeler açısından bir tehlike oluşturmaktadır. Bu durum, belirli bir süreden sonra uluslararası bir sorun hâline gelmiş ve Birleşmiş Milletler, bu amaçla nüfus konferansları düzenlemiştir.
  • İlki 1974’te Romanya’nın başkenti Bükreş’te düzenlenen konferansta siyasi görüş farklılıklarından dolayı ortak bir görüş ortaya konulamamıştır.
  • Mexico City’de (Meksiko Siti) düzenlenen konferansta çok nüfuslu ve nüfus artış hızı tarafından benimsenmiştir.
  • Bu konuda gerçekleştirdiği örnek çalışmadan dolayı Çin, Birleşmiş Milletler tarafından madalya ile ödüllendirilmiştir.
  • Çünkü Çin’de 1974’te ve önceki dönemde üretim ve savunma için temel güç olarak nüfus kabul edilmiş, bu nedenle nüfus artışı teşvik edilmiştir.
  • Ancak nüfus artışı, ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilediği için Çin’de tek çocuk politikası benimsenmiştir.
  • Bu uygulamaya bağlı olarak Çin’de nüfus artış hızı önemli ölçüde düşmüştür.
  • Çin’in tek çocuk politikası, iş gücüne duyulan ihtiyaçtan dolayı kırsal kesimde tepkiyle karşılanmıştır. Bunun üzerine ilk çocuğun kız olması durumunda ikinci bir çocuğa izin verilmiştir.
  • Çin, tek çocuk nüfus politikasından 2015’te vazgeçmiştir. Bunun üzerine Çin’de nüfus artış hızında bir artış gözlenmiştir.

Nüfus politikaları genel olarak üçe ayrılarak incelenebilir:

1. Nüfusu Arttırıcı Politikalar:

Genel olarak sanayileşmiş toplumlar ve gelişmiş ülkelerdeki eğitimli nüfusa bağlı olarak uzun yıllar boyunca düşük doğum oranları yüzünden ülke nüfusu genç ve dinamik nüfus özelliklerini kaybeder. Bunu önlemek için devlet doğumları teşvik eden nüfusu arttırıcı politikalar uygular ve demografik giderleri arttırabilir. Örneğin; İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, Rusya gibi ülkeler bu tür politikalar uygulamaktadır.

2. Nüfus Artış Hızını Azaltıcı Politikalar:

Yeterince gelişmemiş ve eğitim seviyesinin düşük olduğu toplumlarda doğum oranları çok yüksek olduğundan nüfus artış hızı da çok fazla olur. Bu tür ülkelerde ekonomik kalkınma düzeyinin düşük olması, nüfusun hızla artmasını bir sorun haline getirir. Örneğin; Afrika ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Hindistan, Bangladeş, Endonezya gibi ülkelerde doğum oranlarını azaltmaya yönelik aile planlaması çalışmaları, evlilik yaşının yükseltilmesi veya ikinci çocukta para cezası gibi uygulamalar yapılmalıdır.

3. Dengeleyici (Niteliği İyileştirici) Nüfus Politikaları:

Genel olarak gelişmekte olan ülkelerde nüfusun nitelik ve yapısını iyileştirmeye yönelik demografik yatırımlar yapılır, eğitim ve sağlık sistemleri geliştirilir. Örneğin Türkiye, Meksika, Arjantin günümüzde bu tür politikaları uygulamaktadır.

Not: Nüfus politikaları sonucunda, nüfusun artış ve azalışı hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir. Aşağıdaki kavram ağında bu durum özetlenmiştir:

Nüfus Piramitlerine Göre Ülkelerin Nüfus Politikaları

JAPONYA:

Japonya’da 1948’de aile planlaması programı başlatılmıştır. Bunun sonucunda 1955’te binde 14 civarında olan nüfus artış hızı, 1960’ta binde 9’a düşmüştür. Japonya’daki doğal nüfus artış hızı sonraki süreçte hızla düşmüş ve eksi değerlere inmiştir. Nüfus artış hızının bu şekilde devam etmesi durumunda ülke nüfusunun azalacağı ve yaşlı nüfus oranının artacağı belirlenmiştir. Bunun sonucunda ülkede 1991’den itibaren nüfus
artış hızının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır.

Japonya günümüzde de nüfus artış hızını artırmaya yönelik politikalar uygulamaktadır.

HİNDİSTAN:

Hindistan, dünyanın en çok nüfusa sahip ülkesi (yaklaşık bir milyar 379 milyon) Çin’den sonra en fazla nüfusu olan ülkedir. Nüfus bilimciler,
Hindistan’ın önümüzdeki yirmi yıl içinde Çin’in nüfusunu geçeceğini
öngörmektedir
.

Hindistan, nüfus artış hızının düşürülmesine yönelik bir ulusal program oluşturulmuş, bütün eyaletlerin bu programa uyması için çalışmalar sürdürülmüştür. Bu çalışmalar sırasında bazı eyaletlerde üçten fazla çocuğu olan ailelere zorunlu kısırlaştırma uygulaması yapılmıştır. Bu uygulamalar, bazı eyaletlerde başarılı olmuşsa da ülke genelinde ortak bir nüfus politikası uygulanamadığı için, Hindistan’da bu konuda önemli bir gelişme sağlanamamıştır. Hindistan, hâlen nüfusu ve nüfus artış hızı fazla olan ülkelerdendir.

İlgili İçerikler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir