Doğa ve Değişim
Yaklaşık 4,6 milyar yıl önce oluşmuş Dünyamız sürekli bir devinim ve değişim hâlindedir. Bu devinim ve değişim, doğadaki işleyişin ve sürekliliğin yasasıdır.
Levhaların hareketi ile kıtaların ve dağların oluşumu, yeryüzünün sürekli
iç ve dış kuvvetlerle şekillenmesi, hava olaylarındaki günlük ve mevsimsel farklılıkları, iklim şartlarının değişmesi, su ve tüm yaşamsal maddelerin bir döngü içinde yenilenmesi ile canlıların büyüme ve gelişimi doğadaki değişimin örneklerindendir.
Doğadaki değişimler geride bazı izler bırakır. Bilim insanları zamanımıza kadar gelen bu izleri araştırarak doğal sistemlerin geçmişteki işleyişini anlar ve benzer değişimlerin sonuçları hakkında öngörülerde bulunur.
Doğal sistemdeki değişim diğer doğal sistemleri ve insanları etkiler. Bazen de insanlar, yeryüzündeki faaliyetleriyle doğayı değiştirir ve doğal sistemler üzerinde etkili olur.
Orta Asya’daki Aral Gölü’nü besleyen akarsular, Sovyetler Birliği döneminde pamuk tarlalarının sulanmasında kullanıldı. Kaynaklarından yoksun kalan göl hızla küçüldü. Kuruyan göl, yerini kumlu, tozlu bir göl tabanına bıraktı. Rüzgârlar bu tozları etrafa taşıyarak tuzlu kumlara sahip yeni bir çölün ortaya çıkmasına yol açtı. Kalan göl sularının aşırı tuzlanması, göl ve yakın çevresinde yaşayan canlıların yok olmasına
neden oldu.
Kuruyan ARAL Gölü, çöle dönüştü.
Batı Anadolu’da kurulan ve kendi döneminde dünyanın en gelişmiş yerleşimlerinden biri olan Efes Antik Kenti, zamanının en önemli ticaret limanlarından biri olmuştur. Küçük Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlarla dolan ve denizle bağlantısı kesilen liman tüm çabalara rağmen kurtarılamamıştır. Kent, limanın dolmasıyla ticari önemini
yitirmeye başlamıştır.
