9. Sınıf CoğrafyaTYT Coğrafya

Yerleşme Yerinin Seçimi

İnsanların barındığı, yaşamını sürdürdüğü ve çeşitli ekonomik etkinliklerde bulunduğu alana yerleşme denir.
Yeryüzünde yerleşik hayat, tarımsal üretimle başlamıştır. Günümüzden yaklaşık on bin yıl önce başlayan bu süreç, Neolitik Dönem olarak adlandırılmaktadır.
İnsanlar, yerleşik yaşama geçince yaptıkları meskenler sayesinde iklimin olumsuz etkilerinden, diğer topluluklardan ve vahşi hayvanlardan korunmaya başlamışlardır. İnsanlar yerleşik hayata tarımsal üretimle
başladıklarından ilk yerleşim yerlerinin seçiminde de tarıma elverişli olma belirleyici ölçüt olmuştur. Çin’de Sarıırmak ve Gökırmak, Hindistan’da Ganj ve İndus, Mısır’da Nil Nehri’nin kıyıları ile Mezopotamya, yeryüzünde ilk yerleşmelerin kurulduğu yerlerdendir.

Dünyamız, topografya, iklim, su kaynakları ve ekonomik etkinlikler bakımından farklı özellikteki alanlardan oluşmaktadır. Bu nedenle yerleşmelerin yeryüzündeki dağılışında önemli farklılıklar görülmektedir. İnsanlık tarihinin ilk dönemlerinde nüfus dağılışında daha çok doğal koşullar egemendi. Bu nedenle insanlar, iklimin daha çok elverişli olduğu alanlarda, tarıma elverişli ve su kaynaklarının bulunduğu yerlerde yaşamışlardır.

Günümüzde de yerleşmelerin dağılışında doğal koşullar etkili olmakla birlikte beşerî faktörlerin etkisi ön plana geçmiş durumdadır. Buna göre yeryüzünde yerleşmelerin dağılışını etkileyen etmenleri doğal ve beşerî faktörler olmak üzere iki grupta toplayabiliriz:

1.Doğal (Fiziki) Faktörler:

  • Enlem
  • Yer şekilleri
  • İklim özellikleri
  • Kara ve denizlerin farklı dağılışı
  • Su kaynakları
  • Toprak yapısı
  • Bitki örtüsü-Gür Ormanlar-Bataklıklar
  • Doğal afetler
  • Yer altı kaynakları, madenler ve ham madde

2.Beşeri Faktörler:

  • Tarımsal faaliyetler
  • Sanayi (endüstri) ve ticaret
  • Ulaşım
  • Madencilik ve enerji üretimi
  • Turizm etkinlikleri
  • Tarihi etkenler ve din
  • Göçler

En Uçlarda Kurulan Şehirler:

  • Ust Nera: Rusya’da yer alır. Dünyanın en soğuk şehridir. Sıcaklık -50 derecenin altına inince okullar tatil oluyor.
  • La Paz: Bolivya’nın başkenti olan şehir, deniz seviyesinden yaklaşık 3000 metre yukarıda kurulmuştur.
  • Erzurum: Türkiye’de en yükseğe kurulmuş şehir merkezi, deniz seviyesine göre yaklaşık 2200 metre yüksekliktedir.
  • Dikson: Dünyanın en kuzeyde yer alan kenti, Sibirya’nın Tamir yarımadasına yakın bir konumdadır.

İlgili İçerikler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir